De laatste loodjes van Oud-West

29/11

De Amsterdamse stadsdelen liggen onder vuur. Te veel, te duur – en uiteindelijk hebben ze niks te zeggen. Elsevier volgde drie maanden de perikelen in het piepkleine stadsdeel Oud-West. Goedwillende burgers in de politiek struikelen er over hun enthousiasme. ‘Preventief achterstallig onderhoud, wat is dat eigenlijk?’

Jelte Wiersma Foto’s Marco Hillen

Met de afscheidsreceptie van Hans Weevers, twaalf jaar de ‘papa’ van Oud-West en gestruikeld over zijn ambities, begint in het Amsterdamse stadsdeel Oud-West op 28 augustus het politieke seizoen. Met het vertrek van de PvdA’er zijn de problemen niet weg. Dat realiseert iedereen zich hier. De receptie is net zo sober als het ongezellige bedrijfsrestaurant waar Weevers afscheid neemt. ?

‘Hans houdt niet van dassen, daarom draag ik geen das,’ zegt Werner Toonk, de in krijtstreeppak geklede VVD’er die tot diens vertrek Weevers’ rechterhand was in het stadsdeelbestuur. Het afscheidsfeestje voor Weevers is dan ook geen echt feest. Alle receptiegangers – ambtenaren, politici, inwoners – zijn gekomen in hun gewone kloffie van spijkerbroek en gympen. De tweekoppige band speelt O, o, Den Haag, mooie stad achter de duinen , maar niemand van de 150 Amsterdammers heeft het in de gaten.

Weevers maakt een trieste indruk. De politiek was zijn leven, maar niet om in het middelpunt van de belangstelling te staan. ‘Hij vindt dit verschrikkelijk,’ zegt Ingrid Beeken (49), communicatiemanager van Oud-West. Ze knikt naar het podium. Daar staat Weevers zichtbaar bedremmeld aan te horen wat stadsdeelsecretaris Liane Pielanen (38) over hem heeft te zeggen. Daarna mag hij zelf speechen. Hij heeft aan zes zinnen genoeg.

De afscheidsreceptie begint om drie uur ’s middags en eindigt drie uur later. Dat is zo gepland omdat een receptie ’s avonds voor de ambtenaren niet kan. Dan moeten ze in hun eigen tijd opdraven, en dat is niet de bedoeling. Normaal zou de receptie tot vijf uur duren, maar om werkende buurtbewoners de kans te geven om langs te komen, is het feest met een uur verlengd.

Geen van de feestgangers is blij dat Weevers vertrekt. De kleine, ouderwetse sociaal-democraat met de bolle toet paste perfect bij het vroeger arme, nu steeds welvarender wordende, maar nog steeds rode stadsdeel. Maar Weevers struikelde over de bouw van een nieuw stadsdeelkantoor. In 2007 zou dat 26 miljoen euro kosten. Een jaar later is dat al 46 miljoen euro. De ironie wil dat het stadsdeel, het nieuwe kantoor ten spijt, op de nominatie staat om te verdwijnen: het is veel te klein en moet fuseren.

De grootste fout die Weevers maakte, is dat hij in november 2007 beloofde dat eventuele meerkosten op het conto van de aannemer zouden komen. Weevers baseerde zich daarbij op informatie van een ambtenaar – maar die bleek hem ‘onjuist te hebben geïnformeerd’. Op 24 juni 2008, vlak voor het zomerreces, stapte de stadsdeelvoorzitter daarom na twaalf jaar op. De betreffende ambtenaar mag zich niet meer met het project bemoeien. ?
Minigemeente?

De Amsterdamse stadsdelen liggen onder vuur. Ze zijn te duur, dragen bij aan de ambtelijke en bestuurlijke ‘spaghetti’, hebben enorme ambities, maar weinig te zeggen. Uiteindelijk bepaalt de centrale stad, de echte gemeente, wat er in Amsterdam gebeurt. ‘Van elke euro die in Oud-West wordt uitgegeven, komt 80 cent van de stad en 20 cent van het stadsdeel,’ zegt Leen Beukelaar, fractievoorzitter van de SP in Oud-West.?

Tegen dit decor volgde Elsevier de afgelopen maanden het politieke leven van Oud-West. Hoe werken de kleinste democratietjes die Nederland kent? Wie zijn de politici en wat zijn hun ambities? Geloven ze zelf in het nut van zo’n democratietje op dorpsniveau?

Het achttien jaar oude stadsdeel is net volwassen, maar over twee jaar waarschijnlijk alweer exit. Oud-directeur Bert Mertens van Rabobank Nederland leidt een commissie die op zijn vroegst in januari advies aan de centrale stad geeft over het toekomstige aantal stadsdelen, het aantal raadsleden en het aantal bestuurders. Iedereen verwacht dat de gemeente nog voor de verkiezingen van 2010 het aantal stadsdelen terugbrengt van vijftien naar tien.

Oud-West is kandidaat nummer één om samen te gaan met een ander stadsdeel. Het is het op één na kleinste stadsdeel en het aantal inwoners daalt onder de minimumgrens van dertigduizend. Problemen zijn er nauwelijks. De wijk is schoon, veilig en de openbare ruimte is goed onderhouden. Maar zoals eigenlijk alle stadsdelen, vond ook Oud-West het aan het begin van deze eeuw niet meer genoeg om voor schone straten te zorgen. De deelraad en het stadsdeelbestuur wilden een echte gemeente worden en een prestigieus nieuw stadsdeelkantoor bouwen. Dit in combinatie met grootscheepse culturele ambities in voormalige tramremise De Hallen.

Argument was dat Oud-West met dertigduizend inwoners net zo groot is als veel plattelandsgemeenten. Wat daarbij over het hoofd werd gezien, was dat die plattelandsgemeenten ook echte gemeenten zijn en veel meer bevoegdheden hebben. Hoe dan ook, Oud-West vertilde zich volledig aan het stadsdeelkantoor en De Hallen. Waar Oud-West in het huidige stadsdeelkantoor netto eerst 100.000 euro huisvestingslasten per jaar betaalde en nu 600.000 euro, dreigt dat in het nieuwe stadsdeelkantoor 1,9 miljoen per jaar te worden. Ambitie mag wat kosten.

Oud-West liet zich inpakken door de Stichting Culturele Hoofdstad Amsterdam (SCHA) van Harry de Winter en Woningstichting Rochdale. De SCHA wilde veel meer cultuur aanbieden en de woningstichting veel meer huizen bouwen dan Oud-West zelf aanvankelijk had gepland. Toch ging het stadsdeel erin mee.

Tramremise De Hallen wordt omgebouwd tot een poppodium voor 2.500 mensen, een bioscoop voor 1.000 mensen, een theater voor 1.200 bezoekers. Daarnaast worden tot 40 meter hoge appartementen gebouwd en verrijst het nieuwe stadsdeelkantoor.

‘Het Hallenproject is veel te groot voor Oud-West. Marktpartijen piepelen zo’n stadsdeel,’ zegt politicoloog André Krouwel van de Vrije Universiteit. Krouwel zat in de jaren negentig voor de PvdA in de deelraad, samen met Jack de Vries, de huidige CDA-staatssecretaris van Defensie.

Het is het verhaal van Oud-West in een notedop. De enige problemen die het stadsdeel heeft, heeft het zelf gecreëerd.?
Rookruimte?

2 september, de eerste plenaire deelraadsvergadering na het zomerreces. ‘Waar is D66?!’ vraagt raadsvoorzitter Neeltje de Kler (61). D66’er Daniël van Kesteren komt haastig binnenlopen. ‘Daniël, ik wil beginnen,’ bast De Kler. ‘Excuus,’ mompelt Van Kesteren. De vijf minuten pauze waren te kort om zijn sigaret op te roken. Oud-West heeft in zijn stadskantoor nog een rookruimte. ‘Het stond toch leeg,’ zegt sigarenroker Werner Toonk. In het nieuwe stadsdeelkantoor was ook een rookruimte gepland, maar nu de kosten zo uit de hand lopen, is de rooksalon geschrapt. ?

Als Van Kesteren is gaan zitten, neemt Joke Bakker (VVD) deelraadsbestuurder Yvonne Lammers (GroenLinks) onder vuur. De scholen in Oud-West blijken ‘preventief achterstallig onderhoud’ te kennen. ‘Die term alleen al,’ verzucht Bakker. ‘Preventief achterstallig onderhoud, wat is dat eigenlijk?’ Het blijkt te gaan om dubbele in plaats van enkele beglazing. Bakker: ‘Maar dat is toch geen achterstallig onderhoud?’

Als volgende mag directeur Victor Eijff (45) van de Amsterdamse Rekenkamer de resultaten van een onderzoek presenteren naar het jeugdbeleid in de negen aangesloten deelraden. Volgens Eijff stelt het stadsdeel te wei-nig eisen. Jaarlijks geeft Oud-West 268.000 euro uit aan jeugdbeleid. Dat is 707 euro per jongere per jaar. Daarmee hoort Oud-West bij de ruimhartigste deelraden. Maar de deelraad heeft nauwelijks eisen gesteld aan wat er met dat geld moet gebeuren. En ook is niet duidelijk wat de resultaten zijn.

Bestuurder Lammers wil daarom onder anderen de externe uitvoerders van het jeugdbeleid in een werkgroep parkeren. Dat moet duidelijkheid scheppen. ‘Weer een werkgroep,’ verzucht PvdA-deelraadslid Annemarie de Raadt. ‘Dit gaat mij griezelen. In 2006 waren er ook al rapporten over het jeugdbeleid en nu weer de Rekenkamer. Ik mag het eigenlijk niet zeggen, maar dit wordt weer leuteren. Ga aan de slag, ga wat doen.’

Lammers reageert: ‘Jeugdbeleid is complex, wees blij met een werkgroep. Op stadsdeelniveau kunnen we niet veel met jeugdbeleid, want dat doet de provincie.’ En dus parkeert het stadsdeelbestuur het jeugdbeleid in een (al bestaande) werkgroep.

‘Oud-West is niet het lastigste stadsdeel,’ zegt Rekenkamerdirecteur Eijff buiten de raadszaal. ‘Het is relatief welvarend en het gaat alleen maar beter. Er zijn weinig problemen met jeugdcriminaliteit en integratie. Het is een klein stadsdeel, en dus goed bestuurbaar. Maar voor bestuurders is het wel een lastig stadsdeel. De wijk heeft veel hoogopgeleide, mondige burgers.’?
Verantwoording?

Twee weken later, dinsdag 16 september, begint de raadsvergadering voor VVD-raadslid Joke Bakker (63) een half uur eerder dan voor de anderen. Ze is vanavond gastvrouw. Dat is een klusje dat raadsleden bij toerbeurt uitvoeren. De gastvrouw of gastheer ontvangt wijkbewoners die de deelraadsvergadering willen bijwonen.?

Het stadsdeel geeft inwoners alle ruimte om zich met de lokale politiek te bemoeien. Vier jaar geleden omhelsde Oud-West bijvoorbeeld het concept van burgerinitiatief om ‘de burger dichter bij de politiek te brengen’. Burgers mochten voortaan zelf plannen indienen om de buurt te verbeteren. Dat is mislukt, concludeert de deelraad inmiddels zelf. De politici zijn erachter gekomen dat ze zichzelf hebben klemgezet. Elk burgerinitiatief moet in een besluit eindigen. Dus als een burger in een straat bomen wil, dan moet de deelraad voor of tegen stemmen, zelfs als ze daar niets over te zeggen hebben. Frustratie alom, maar hoe het anders moet, weet niemand.

Het heeft het enthousiasme van raadslid Joke Bakker nog niet aangetast. De voormalige lerares Frans is een gastvrouw die iedere bezoeker met haar charme inpakt. Hoog opgestoken rood haar, felle oogschaduw en spottende ogen, ze is niet te missen. Het aantal buurtbewoners dat vanavond de raad wil bijwonen, doet geen recht aan haar energie. Maar dat vindt ze niet erg. ‘Mijn man ging met pensioen, maar meteen daarna ging hij weer aan de slag. Toen wilde ik ook wat doen, anders zit ik alleen thuis. Politiek is hobby.’

De raad heeft vanavond opnieuw de Rekenkamer aan tafel. De politicoloog André Krouwel had het al gezegd: ‘Het openbaar bestuur laat zichzelf constant extern evalueren.’ Hij wijt dat aan de zware druk die op politieke partijen rust. ‘Daardoor word je natuurlijk onzeker.’

Ditmaal gaat het over de programmabegroting en het jaarverslag van 2007. In de programmabegroting heeft het dagelijks bestuur de plannen voor dat jaar opgeschreven. De Rekenkamer heeft dat vergeleken met het jaarverslag waarin het stadsdeelbestuur verantwoording aflegt over zijn prestaties. Conclusie: het dagelijks bestuur maakt niet duidelijk wat het presteert. Misschien presteert het stadsdeel prima, alleen uit het jaarverslag is dat niet af te leiden. En dus kan de deelraad het deelraadsbestuur niet controleren.

De raadsleden ontbranden. ‘Dieptriest dat Oud-West zo presteert,’ zegt VVD’er Paul Theyse. D66’er Van Kesteren vindt dat het stadsdeel een betere administratieve organisatie nodig heeft. Karim Maarek (32) van GroenLinks is verbijsterd. Hij vindt de bevindingen van de Rekenkamer ‘snoeihard’. ‘Wat kan er nog meer misgaan?’ zegt Maarek. ‘Ik stel voor dat we doorgaan,’ zegt raadsvoorzitter Neeltje de Kler (GroenLinks). ‘Maar het was een vraag!’ zegt Maarek.

Maar De Kler vindt dat haar partijgenoot genoeg heeft gezegd. De voorzitter wil niet weer een discussie over het functioneren van het dagelijks bestuur, het ambtelijk apparaat en de deelraad. Daar gaat het de hele tijd al over. ?
Stadsdeeluniform?

‘Het is een poppenkast.’ Bode René Tames (54) steekt tijdens de pauze van de vergadering de brand in een Zware Van Nelle. Hij zucht, maar zijn ogen stralen pret uit. De bode woont sinds zijn tweede in Oud-West. Hij was een kwajongen. ‘Wij gingen vroeger met de trein naar Zandvoort en kwamen op een brommer van moffen terug. Maar toen ik bode werd, was dat afgelopen. Ik heb een eed gezworen.’ ?

Tames is al 25 jaar bode. Eerst bij de centrale stad, sinds 18 jaar in Oud-West. ‘Ik zorg voor de veiligheid.’ Hij is waaks. Als buurtbewoners inspreken tijdens een vergadering, staat Tames alert toe te kijken. Als insprekers verbaal of fysiek agressief worden, bloeit hij op. ‘Maar ik mag alleen ingrijpen als Neeltje het zegt.’ Neeltje is raadsvoorzitter Neeltje de Kler.

Zijn werk is saaier dan vroeger. ‘Toen gebeurde er nog weleens wat. Ik heb een keer een pistool op mijn hoofd gehad en vier keer een mes op mijn keel. De sociale dienst zat hiernaast en die stuurde mensen naar het stadskantoor. Dat was mooi, man.’ Bang was hij niet. Die man met het pistool ging hij achterna: hij is beneden gepakt door de politie en heeft vier maanden gezeten.

‘Er kwam hier ook een keer een Irakees die zelfmoord wilde plegen. Ik zei: “Dat moet je niet zo doen, maar zo.”’ Tames maakt een verticale snijbeweging over zijn pols. ‘Dat heeft hij toen gedaan. Hij is met een ambulance afgevoerd, maar heeft het wel overleefd. Maar ze komen nu niet meer, ze weten wie er dienst heeft.’

Tames draagt een prachtig pak van het stadsdeel en een zilverkleurige das met de drie Andreaskruisen van Amsterdam erop. Op zijn pak ontbreekt een logo. De Belastingdienst doet daar moeilijk over en dreigt de prijs van het pak bij Tames’ inkomen op te tellen als er niet snel logo’s op worden genaaid. ‘Overal moet een logo op, mijn jasje, mijn broek en mijn hemd.’?
Einde stadsdeel?

Veertien dagen later, 30 september, staat de toekomst van het stadsdeel op de agenda van de raad. De deelraad van Oud-West mag aan het dagelijks bestuur een advies uitbrengen, dat dit dan weer doorspeelt aan de gemeente. Maar uiteindelijk beslist de gemeenteraad, Oud-West heeft dus niets te zeggen.?

De sfeer in de raadszaal is ouderwets ontspannen, maar de raadsleden weten niet wat ze met het agendapunt over zichzelf aan moe-ten. Ze hebben toch niets te zeggen, dus wat heeft het dan voor zin om te discussiëren?

In de raadszaal hangen rondom foto’s van de bouw van het nieuwe stadsdeel. Heipalen steken uit de natte modder. Het stadsdeel stopt 46 miljoen euro in het nieuwe onderkomen, maar het is de vraag of het gebouw ooit zal worden gebruikt voor het politieke bedrijf en de huisvesting van ambtenaren. Bij een fusie met een ander stadsdeel is de Kwakerstraat in Oud-West niet de meest aangewezen plek voor een nieuw en groter stadsdeel. Daarvoor is het te lastig te vinden en te klein.

PvdA-fractievoorzitter Floris Vels (37) is de eerste die wat zegt. ‘Dit is een rollercoaster. We moeten vanavond een advies geven aan de commissie-Mertens. Het is bezopen dat we hier nu al een beslissing over nemen, dit is te ingrijpend.’

Dagelijks bestuurder Werner Toonk (35) reageert geïrriteerd. ‘Hebt u de rapporten uit 2005 over dit onderwerp gelezen?’ Vels: ‘Nee.’ Toonk: ‘Dan moet u dat dit weekeinde eens doen. U zegt: “Het gaat te snel.” Maar we zijn al drie jaar bezig!’

Aarzelend durft ook de rest van de raad iets te zeggen over de fusie. GroenLinks-fractievoorzitter Hugo van Valkenburg (60) wil een ‘duurzaam’ besluit. ‘Dan hoeven we deze discussie over drie à vier jaar niet weer te voeren.’ Zijn collega-fractielid Karim Maarek weet het nog niet: ‘Het inrichten van openbaar groen moet het stadsdeel doen, armoedebestrijding moet door de centrale stad worden gedaan en doorstroom van interstedelijk verkeer moeten we samen doen. Maar over dat laatste moet je nu overleggen tot je een ons weegt. Daar moeten we krachtiger worden.’

D66-duoraadslid Enno de Tombe: ‘Ik zie geen enkele analyse waarom we moeten fuseren. Ik ontken de problemen niet, maar gaat het zo slecht?’ SP-fractievoorzitter Leen Beukelaar is voor opheffing van de stadsdelen: ‘Wij als SP weten wel wat er op straat gebeurt.’ Joke Bakker (VVD) vindt dit te ver gaan, maar een fusie is geen probleem: ‘De discussie is niet: gaan we fuseren, maar met wie gaan we fuseren?’

Van Valkenburg weet wel waarmee Oud-West moet fuseren. ‘Met De Baarsjes en de Jordaan. Ik wil een volksfestival zoals het Jordaan-festival om het nieuwe stadsdeel te binden. Dat kan mooi in De Hallen.’ Annemarie de Raadt (PvdA): ‘We gaan nu net zo snel als de commissie-Mertens.’ Dat is scherp geconstateerd. Maar de deelraadsleden kunnen ook niet anders. Ze worden onherroepelijk opgeheven, hoe lang ze ook discussiëren en hoezeer de nieuwe PvdA-stadsdeelvoorzitter Bouwe Olij het tij nog probeert te keren.

Als de in Amsterdam almachtige partij heeft de PvdA de sleutel in handen. Intern is de discussie over de stadsdelen nog gaande. Olij, zo’n beetje de uitvinder van de stadsdelen, is tegen een fusie van Oud-West. ‘Let maar op, hij is partijgenoten aan het bewerken,’ zegt Werner Toonk op samenzweerderige toon tijdens een VVD-borrel. ?
Ambitie?

De VVD’er Werner Toonk kan model staan voor de gemiddelde inwoner van Oud-West. Hoogopgeleid, blank, assertief. Het enige afwijkende aan hem is dat hij twee jonge kinderen heeft. De meeste bewoners van Oud-West zijn single of hebben een relatie zonder samen te wonen. Mensen met kinderen trekken weg, simpelweg omdat de huizen te klein en te duur zijn voor een gezin. ?

Toonk werd in 2001 lid van de VVD omdat het stadsdeelbestuur een paar parkeerplaatsen in zijn straat wilde schrappen. Een jaar later was hij stadsdeelbestuurder. Toonk is geboren en opgegroeid in het Sallandse dorp Hellendoorn. Maar als kind droomde hij al van Amsterdam. Hij houdt van de drukte, de architectuur en de bravoure.

Toonk is Twente zo goed als vergeten. Maar Twente hem niet. Vlak voor een deelraadsvergadering komt Toonk vederlicht aanlopen. ‘Kijk, kijk. Ik sta in De Twentsche Courant Tubantia !’ Toonk wappert met een afdruk van een interview dat hij aan de regionale Twentse krant gaf. Trots als een pauw. ‘Die journalist kwam speciaal hier naar Amsterdam, maar hij is maar een uur geweest. Dat was voor hem natuurlijk een uitje.’

Toonk verdient maandelijks 3.300 euro, inclusief alle onkostenvergoedingen. ‘Dat is weinig. Als ik in het bedrijfsleven ga werken, verdien ik meer.’ De ingenieur voelt een verantwoordelijkheid om maatschappelijk actief te zijn.

Op een druilerige donderdag maken we een wandeling door Oud-West. Toonk wijst om zich heen en becommentarieert de omgeving en zijn eigen successen. Naar eigen zeggen weet 24 procent van de bewoners in Oud-West wie Werner Toonk is. Terwijl volgens Toonk maar 2 procent van de Amsterdammers VVD-fractievoorzitter Eric van der Burg in de echte gemeenteraad kent. Dat zegt hij niet voor niks: het is zijn ambitie om raadslid in de centrale stad worden. Niet meteen als lijsttrekker, maar wel als nummer twee op de lijst.

Toonk steekt zijn sigaar opnieuw aan – de grote Justus van Maurik waait steeds uit. De stadsdeelbestuurder is een bommetje energie. Onderweg neemt hij met zijn iPhone zelf foto’s van scheefliggende klinkers. Openbare ruimte is zijn passie. Het stadsdeel waarin hij met zijn gezin woont, moet mooi zijn.

‘Kijk!’ Toonk wijst graag. ‘Daar zie je ondergrondse vuilcontainers. Toen ik hier begon, waren we een van de vuilste stadsdelen. Mensen gooiden hun vuilnis op straat en die werd niet altijd opgehaald.’ De monteurs die in de jaren tachtig vuilniswagens moesten onderhouden, lagen in de garage aan hun eigen auto’s te sleutelen. Gevolg: kapotte vuilniswagens en stinkende vuilniszakken op straat. Toonk zorgde voor ondergrondse containers in de straten waar bewoners hun vuilnis kwijt kunnen. En daar is hij trots op.

PvdA’ers en GroenLinksers noemt Toonk consequent ‘die linkse mensen’. De VVD-bestuurder denkt dat hij namens ‘die linkse mensen’ veel goed heeft gedaan. ?
Stadsdeelkantoor?

Woensdag 15 oktober: het hoge woord komt eruit. Het dagelijks bestuur wil stoppen met de bouw van het nieuwe stadsdeelkantoor. ?

‘Er moet een einde komen aan deze lijdensweg,’ zegt stadsdeelvoorzitter Olij. Het is de bedoeling om het door rijksbouwmeester Liesbeth van der Pol ontworpen kantoor wel af te bouwen. Maar het moet worden verhuurd als kantoor. Oud-West wil het overdoen aan de gemeente, die daar wel oren naar heeft. Wethouder Maarten van Poelgeest (GroenLinks) heeft volgens stadsdeelvoorzitter Olij zijn beste mensen ingezet om uit het moeras te komen. Alle deelraadsleden hebben enorme spijt van hun enthousiasme over het stadsdeelkantoor. Van Kesteren: ‘We hebben een te grote broek aangetrokken.’

Na afloop van de raadsvergadering borrelen de deelraadsleden en het dagelijks bestuur met de ambtelijke top zoals gebruikelijk in café De Kwaker van eigenaresse Janny. Bode René Tames vervult zijn taak ook na diensttijd. In het café gaat hij traditiegetrouw met blokjes kaas en plakjes worst en augurken rond. Binnen roken mag niet meer. Janny heeft lolly’s in de asbakken gelegd.

Ze is al 35 jaar uitbater van het café. ‘Vroeger was het hier heel anders. Dan had je buurt tegen buurt. Jongens dan hè, wij deden dat niet. De Bellamybuurt en de Kinkerbuurt. Die vochten dan met elkaar. Je woonde in een buurt, niet in een stadsdeel. Pas sinds het stadsdeel er is, zeggen mensen dat ze in Oud-West wonen.’

In De Kwaker durven de deelraadsleden vrijuit te praten over hun twijfels. Het zijn goedwillende burgers die een maatschappelijke functie willen vervullen. Maar dat is niet altijd eenvoudig. Karim Maarek van GroenLinks neemt een slok van zijn bier en zegt: ‘We hebben als raad een paar baggerbesluiten genomen, maar doen we het zo slecht?’ ?
Leedvermaak?

Dinsdagavond 28 oktober staat er maar één punt op de agenda: de toekomst van het stadsdeelkantoor. Het licht in de hal schijnt net zo flets als altijd. De lege kopjes staan al klaar voor koffie of thee. Het aantal kopjes is groter dan normaal. Vanavond worden veel insprekers verwacht. Sommige inwoners van Oud-West kunnen hun leedvermaak nauwelijks verbergen. Zij zeiden al jaren dat het nieuwe stadsdeelkantoor een slecht idee was. Had de deelraad maar geluisterd. ?

De deelraadsleden lijken zich dat te realiseren. Met gebogen hoofd lopen ze de raadszaal in. Berouwvol bijna. De foto’s van de heiwerkzaamheden voor het stadsdeelkantoor zijn uit de raadszaal gehaald.

De raadsvergadering begint onrustig. Voorzitter De Kler laat eerst de insprekers aan het woord. De eerste inspreker is Roel Walraven van de Stichting Bewonersplatform Oud-West. ‘Had u maar wat meer naar de inwoners geluisterd,’ zegt Walraven. Joop Dijkhuis, een notoire inspreker, gaat daar nog eens flink overheen. ‘Het is een heerlijk feit dat er geen nieuw stadsdeelkantoor komt,’ zegt hij snerend.

Daarna zal het snel gaan. Weer twee weken later, in de vergadering van 11 november, geeft de deelraad het Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam de opdracht onderzoek te doen naar de toekomst van het stadsdeelkantoor. Eigenlijk geeft de raad daarmee het stadsdeelkantoor aan de gemeente.

Zelf een beslissing nemen over het stadsdeelkantoor vindt de raad moeilijk, zegt fractievoorzitter Ineke Verrips (VVD). ‘Wij zijn ook maar gewoon huisvrouwen met een huisvrouwenverstand.’ J

De weblogs van stadsdeelbestuurders:www.elsevier.nl/oud-west

Over stoeptegels
Stadsdeel draait op parkeergeld en leges

Van de grote steden hebben alleen Amsterdam en Rotterdam stadsdelen dan wel deelraden. Oud-West is sinds 1990 één van de vijftien Amsterdamse stadsdelen. Zeventien deelraadsleden mogen beslissen over de wegen, stoepen, groen, parkeergarages, onderhoud van scholen, jeugdbeleid, de vuilnisdienst en over woningbouw. ‘Het gaat over stoeptegels,’ zegt VVD’er Werner Toonk (35), samen met Bouwe Olij (PvdA) en Yvonne Lammers (GroenLinks) het dagelijks bestuur van Oud-West.?

Olij is de burgemeester, Toonk en Lammers zijn de wethouders. Maar zo mogen ze zichzelf niet noemen. Olij is stadsdeelvoorzitter, zijn kompanen zijn lid van het dagelijks bestuur. Het stadsdeel opende in 1990 een nieuw gebouw, waar de 260 ambtenaren werken. Zij kosten jaarlijks 13,5 miljoen euro op een begroting van 57 miljoen euro. Zo’n 21 miljoen komt uit het stadsdeelfonds van de centrale stad, zoals het ‘echte’ stadsbestuur wordt genoemd, ruim 8 miljoen euro uit parkeren, ruim 4 miljoen uit afvalstoffenheffing en 2 miljoen uit leges.

Blanke enclave
Veel hogeropgeleiden, nog zonder kinderen

Oud-West is gebouwd in de negentiende eeuw. De ruim dertigduizend inwoners leven op 1,7 vierkante kilometer, zelfs naar Amsterdamse begrippen is het er erg dicht bevolkt. Het stadsdeel ligt ingeklemd tussen Centrum, Oud-Zuid, De Baarsjes en het Westerpark. Van de wijk bestaat 80 procent uit huurwoningen, anders dan in de rest van Amsterdam vooral duurdere huurwoningen. Net als eerder de Pijp en de Jordaan, trekt het kleinste stadsdeel veel hogeropgeleiden met een goede baan, maar (nog) zonder kinderen. Zo’n 20 procent van de bevolking bestaat uit immigranten. In vergelijking met de rest van Amsterdam-West mag je dan spreken van een blanke enclave.

Elsevier 29 november 2008